Wat is asbest?
Asbest is een verzamelnaam voor zes in de natuur gevormde mineralen met een vezelstructuur.
Asbest bestaat uit microscopisch kleine vezeltjes die niet zichtbaar zijn met het blote oog. Een verzameling van duizenden vezels die zichtbaar zijn noemen we een bundel.
Asbest is bekend om zijn goede eigenschappen: het is sterk, slijtvast, bestand tegen basen en hoge temperaturen, isolerend, … Bovendien was het goedkoop. Helaas werd na een periode van gebruik vastgesteld dat het ook zeer slecht was voor onze gezondheid.
Soorten asbest
Asbestvezels zijn onder te verdelen in twee hoofdgroepen:
- spiraalvormige of serpentijnachtige vezels
Vb. : Chrysotiel, ook wel witte asbest genoemd - rechte of amfiboolachtige vezels
Vb.: Crocidoliet (blauwe asbest), Amosiet (bruine asbest), Anthofylliet (gele asbest), Tremoliet (grijze asbest) en Actinoliet (groene asbest).
De gevaarlijkste asbestsoort is Crocidoliet (blauwe asbest). De meest toegepaste soorten in België zijn witte asbest (Chrysotiel), blauwe asbest (Crocidoliet) en bruine asbest (Amosiet).
Hechtgebonden en niet-hechtgebonden asbest
Wat is hechtgebonden asbest?
De term ‘vast asbest’ verwijst naar hechtgebonden asbesthoudende toepassingen. De twee benamingen worden vaak door elkaar gebruikt.
In hechtgebonden asbesthoudende toepassingen zijn de asbestvezels gebonden met een bindmiddel, zoals cement, bitumen, kunststof of lijm. De bekendste voorbeelden zijn asbesthoudende leien en golfplaten: daarbij zijn de asbestvezels gebonden in cement. In oudere gebouwen en woningen komen vandaag nog heel wat hechtgebonden asbesthoudende materialen voor.
Zolang u juist omspringt met materialen met vast asbest – niet breken, schuren, slijpen of boren – komen er weinig of geen asbestvezels vrij. Hechtgebonden asbesthoudende toepassingen in goede staat zijn daarom het minst schadelijk voor de gezondheid.
Wat is niet-hechtgebonden asbest?
Niet-hechtgebonden asbesthoudende toepassingen noemen we ook wel los, losgebonden of zwakgebonden asbest. De verschillende benamingen worden door elkaar gebruikt.
Toepassingen met los asbest bevatten weinig bindmiddel of gebruiken een zwak bindmiddel zoals gips. Tegelijk zijn de concentraties van de asbestvezels vaak erg hoog. Dat maakt deze materialen heel gevaarlijk. Niet-gebonden asbestmaterialen zijn immers gevoeliger voor beschadigingen en laten makkelijk asbestvezels los. Het bekendste voorbeeld is ongetwijfeld de plaasterisolatie rond leidingen van de centrale verwarming.
In oudere gebouwen komen vandaag nog heel wat niet-hechtgebonden asbesthoudende materialen voor. Omdat deze toepassingen meer risico’s meebrengen, mogen alleen erkende asbestverwijderaars ze weghalen. Het is belangrijk om asbest altijd correct te verwijderen en af te voeren.
In de sloopwereld wordt er ook nog gesproken over een derde toepassing, nl. semi-hechtgebonden asbest.
Semi-hechtgebonden asbesthoudende toepassingen zijn in principe vaste of hechtgebonden toepassingen. Maar door veroudering, verwering of beschadiging is het bindmiddel in het dragermateriaal in slechte staat. Het materiaal wordt daardoor fragiel en breekbaar en de asbestvezels komen makkelijk vrij. Een typisch voorbeeld van semi-hechtgebonden asbesthoudende toepassingen zijn asbestcementen golfplaten of dakleien die in heel slechte staat zijn door de jarenlange blootstelling aan de weersomstandigheden..
Verschil tussen hechtgebonden en niet-hechtgebonden asbest
Bij hechtgebonden of “vast” asbest zitten de vezels stevig vast in het dragermateriaal. Een typisch voorbeeld zijn leien uit asbestcement. Zolang ze niet beschadigd zijn, zijn ze ongevaarlijk. Bij niet-hechtgebonden of “los” asbest kunnen de vezels makkelijk vrijkomen. Toepassingen met los asbest, zoals isolatiemateriaal rond verwarmingsbuizen, zijn daarom veel gevaarlijker.
Gezondheid
Wanneer is asbest gevaarlijk?
Asbest is alleen gevaarlijk bij het inademen van losse vezels. Dus niet bij aanraking bijvoorbeeld. Hoe schadelijk het is hangt af van de totale hoeveelheid asbestvezels die een persoon tijdens zijn leven inademt. Hoe meer asbest ingeademd wordt, hoe groter de kans op ziektes. Er zijn helaas ook gevallen bekend van personen die zeer weinig vezels ingeademd hebben en toch te maken hebben gekregen met ernstige gezondheidsproblemen.
Symptomen bij inademen asbest
Wanneer u asbest heeft ingeademd, zult u op het moment zelf geen symptomen waarnemen. De symptomen van het inademen van asbest komen pas veel later aan het licht. Het kan soms tientallen jaren duren voordat de klachten beginnen. Symptomen zijn: moeilijk ademhalen, hoesten, vocht achter de longen of in de buikholte, pijn op de borst of in de schouderbladen, gewichtsverlies en koorts.
Asbestziektes
Asbeststof is uiterst schadelijk. Het inademen van de vezels kan een aantal asbestziekten veroorzaken. Ziekten die door asbest veroorzaakt worden, zijn onder meer asbestose, pleurale plaques, mesothelioom, longkanker en larynxkanker.
Asbest verwijderen
Asbest zelf verwijderen
- Binnen
- Hechtgebonden asbest, niet beschadigd
- Buiten
- Hechtgebonden asbest, niet beschadigd
- Hechtgebonden asbest, beschadigd en zichtbare vezels
Enkel indien er niemand in de buurt is en de asbesttoepassing niet verder beschadigd wordt of vergruist
De volgende asbesthoudende materialen mag u als particulier of zelfstandige zelf verwijderen, ongeacht of ze zich binnen of buiten bevinden:
- Dichtingen of pakkingen
- Koorden en andere geweven materialen
- Remvoeringen of gelijkaardige toepassingen
De toepassing dient ter plaatse verpakt te worden.
Door een aannemer, werknemers met opleiding ”eenvoudige handelingen”
- Alle vormen van hechtgebonden asbest
- Losgebonden asbesthoudend plaatmateriaal en karton, gefixeerd en wegneembaar zonder beschadigingen of te breken
- Asbesthoudende dichtingen en pakkingen, geweven materialen zoals koorden, remvoeringen en gelijkaardige toepassingen.
- Asbestcontaminatie zonder aanwezigheid van zichtbare asbestresten. Het lokaal, de ruimte, het gebouw of de technische installatie moet gereinigd worden met vochtige doeken en stofzuigers met een absoluutfilter.
Door een professioneel verwijderaar
Deze kan op 3 manieren de werken uitvoeren, afhankelijk van de toestand en de gebondenheid van het materiaal.
- Eenvoudige handelingen
Onder eenvoudige handelingen verstaat men handelingen waarvoor geen hermetische zone moet worden afgebakend omdat het risico op het vrijkomen van asbest uiterst klein is.
Deze werkwijze volgen we voor de verwijdering van asbesthoudende dakbedekkingen (leien en golfplaten), schoorstenen, buizen, dorpels, …
Deze werkmethode kan enkel worden toegepast bij niet-beschadigde hechtgebonden toepassingen.
Een tweede belangrijke voorwaarde voor het gebruik van deze werkmethode is dat tijdens de verwijdering de toestand van het materiaal niet wijzigt. - Couveusezakmethode
De couveusezak methode is net als hermetische zone een techniek die alleen uitgevoerd mag worden door een erkende asbestverwijderaar.
Deze werkmethode wordt enkel toegepast in de buitenlucht of indien uit de risicoanalyse blijkt dat deze techniek gunstiger is dan die van de hermetische zone.
De couveusezakmethode houdt in dat er een plastic flap met daaraan een binnenzak van ongeveer 1 m breed rond het te saneren gedeelte wordt bevestigd. Aan deze binnenzak zijn handschoenen bevestigd.
Via de handschoenen kan het geïsoleerde gedeelte verwijderd worden op een veilige manier. - Hermetische zone
Deze methode wordt voornamelijk toegepast bij het verwijderen van ongebonden asbesthoudende materialen zoals buisisolatie rond thermische leidingen, asbesthoudend plaatmateriaal, asbestkarton etc.
De gehele ruimte rond de te saneren asbesthoudende toepassingen wordt luchtdicht gemaakt met behulp van plastic folie. Zodra de ruimte luchtdicht is gemaakt wordt deze in onderdruk gebracht waarbij de lucht in de ruimte continu ververst en gefilterd wordt.
